Skip to content
Sét là một hiện tượng tự nhiên nguy hiểm, có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng về người và tài sản. Mỗi năm, hàng triệu tia sét đánh xuống khắp nơi trên thế giới, gây ra tử vong, thương tật và hư hỏng nặng nề cho các công trình xây dựng, thiết bị điện tử. Việc hiểu rõ sự nguy hiểm của sét và các thiết bị chống sét là vô cùng cần thiết khi mưa giông.
Việt Nam nằm ở tâm giông Châu Á
Khi trời mưa giông, hiện tượng sấm chớp và sét thường xuyên xảy ra. Sét là hiện tượng phóng điện trong khí quyển, diễn ra giữa các đám mây và mặt đất hoặc giữa các đám mây mang điện tích trái dấu. Sét có thể đánh vào bất kỳ nơi nào, đối tượng hoặc vật thể nào khi các yếu tố đủ điều kiện hình thành.
Tia sét có thể di chuyển với tốc độ lên tới 36.000 km/h và gây ảnh hưởng trong phạm vi 8 km với nhiệt độ lên đến 27.700 độ C (nóng hơn bề mặt Mặt Trời gấp 5 lần), có thể gây tử vong, thương tích hoặc thiệt hại tài sản. Sét thường xuất hiện trước, trong, và cả sau cơn mưa.
Mỗi năm, trên thế giới có khoảng 250.000 người bị sét đánh, trong đó hàng chục nghìn người thiệt mạng. Những người sống sót cũng chịu tổn thương sức khỏe nghiêm trọng.
Ở Việt Nam, sét thường xuất hiện trong các cơn giông mùa hè. Theo nghiên cứu của Viện Vật lý Địa cầu, Việt Nam nằm trong tâm giông châu Á, một trong ba khu vực có hoạt động giông sét mạnh nhất thế giới. Mùa giông ở Việt Nam kéo dài, với trung bình 100 ngày giông mỗi năm và tổng cộng khoảng 250 giờ giông mỗi năm.
Mỗi năm, Việt Nam phải chịu tới hai triệu cú sét đánh. Tần suất sét cao hơn ở các vùng núi, trung du phía Bắc và đồng bằng Nam Bộ. Mặc dù sét xuất hiện nhiều ở vùng núi, nhưng ít gây nguy hiểm hơn do có nhiều cây to làm vật dẫn điện. Ở các vùng trung du và đồng bằng, do ít cây xanh, người và gia súc dễ bị sét đánh trúng hơn.
Hầu như tỉnh nào ở Việt Nam cũng có người thiệt mạng vì sét đánh hàng năm. Gần đây nhất, vào ngày 22/5/2019, một phụ nữ ở huyện Triệu Phong, tỉnh Quảng Trị đã bị sét đánh thiệt mạng.
Sét có thể gây thương tích cho con người theo nhiều cách khác nhau. Đầu tiên, sét có thể đánh thẳng vào vị trí nạn nhân từ trên đám mây xuống. Thứ hai, khi nạn nhân đứng gần vật bị sét đánh, sét có thể phóng qua không khí giữa người và vật, được gọi là sét đánh tạt ngang. Thứ ba, khi người tiếp xúc với mặt đất ở một vài điểm, có thể xảy ra sét lan truyền trên mặt đất.
Sét đánh thường gây tổn thương nặng cho cơ thể con người, ảnh hưởng đến các cơ quan như tim, da, cơ gân và hệ thần kinh. Những tổn thương này có thể là vĩnh viễn, ảnh hưởng đến não, gây điếc hay mù nếu không được phát hiện và cấp cứu kịp thời. Trong những trường hợp nặng, tử vong có thể xảy ra, với khoảng 30% nạn nhân bị sét đánh tử vong do tim ngừng đập.
Sét và các thiết bị chống sét là vô cùng cần thiết khi mưa giông
Mỗi năm, khoảng 24.000 người trên thế giới tử vong do bị sét đánh, đây là một trong những biến cố thiên nhiên gây ra nhiều thiệt hại nhất. Những ai sống sót sau sét đánh thường phải đối mặt với tổn thương thần kinh nghiêm trọng, bao gồm mất trí nhớ, sự mất tập trung và thay đổi tính cách.
Để tránh sét đánh, cần lưu ý các biện pháp phòng tránh sau:
- Khi nhìn thấy tia sét, cần vào nhà ngay lập tức trong vòng 30 giây; tránh ra ngoài trong 30 phút sau khi tiếng sét kết thúc.
- Lốp xe và đế giày cao su hầu như không cung cấp bảo vệ khỏi sét đánh.
- Những công trình không có bộ phận chống sét thường là mục tiêu dễ bị sét đánh, nên tìm đến những tòa nhà lớn với hệ thống dây điện, ống nước để hấp thụ điện tích của sét.
- Trong khu rừng, tìm vị trí thấp dưới những cây nhỏ để trú ẩn và tránh đứng gần cây cao.
- Trong đất trống, hãy tìm đến vị trí thấp như thung lũng, nhưng cần cẩn trọng với lũ quét.
- Trên thuyền, hãy tiến vào bờ càng nhanh càng tốt.
- Nếu ở ngoài đồng, tránh trú mưa dưới tán cây cao và không cầm các dụng cụ bằng kim loại như liềm, xẻng.
- Khi trong nhà trong trời mưa dông, tắt thiết bị điện và tránh xa chúng.
Nếu gặp nạn nhân bị sét đánh, cần hỗ trợ ngay lập tức vì sau khi bị sét đánh, họ không còn mang điện tích và không nguy hiểm cho bạn.
Xem thêm: thi công chống sét
Cách sơ cứu nạn nhân khi bị sét đánh
Khi gặp người bị sét đánh và nạn nhân hôn mê, quan trọng nhất là kiểm tra xem họ còn thở hay không. Nếu ngừng thở, việc hồi sinh tim phổi cần được thực hiện ngay lập tức.
- Đặt nạn nhân nằm ngửa.
- Tiến hành hồi sức hô hấp miệng-miệng: Bạn cần lấy tay bịt mũi nạn nhân và thực hiện hít thở sâu vào miệng của họ. Sau đó, ngậm kín miệng của nạn nhân và thổi một hơi dài, sau đó buông ra để nạn nhân thở ra bình thường. Lặp lại quá trình này khoảng 2 lần.
- Ép tim ngoài lồng ngực: Xác định vị trí 1/3 dưới xương ức, đặt hai tay lên vị trí này và ép liên tục khoảng 30 lần với tần số khoảng 100 lần/phút, ép sâu khoảng 3-5cm.
- Luân phiên thực hiện hồi sức và ép tim như vậy, với tỉ lệ 2 lần thổi và 30 lần ép tim, cho đến khi có nhân viên y tế đến để hỗ trợ và có các trang thiết bị cần thiết.
- Trong trường hợp nghi ngờ có vết thương ở đầu hoặc vùng cổ sưng nề có máu tụ, cần cố định cột sống cổ và lưng cho nạn nhân.
- Lưu ý, sau khi cấp cứu và sơ cứu, việc đưa nạn nhân đến cơ sở y tế gần nhất càng nhanh càng tốt.
Trong tự nhiên, sét là một hiện tượng nguy hiểm có thể gây ra những thiệt hại nghiêm trọng đến tính mạng và tài sản. Để bảo vệ bản thân và gia đình trước nguy cơ này, việc hiểu và áp dụng các biện pháp phòng tránh là vô cùng quan trọng.
Từ việc theo dõi dự báo thời tiết, tránh xa các khu vực dễ bị sét đánh, đến việc lắp đặt các hệ thống chống sét hiệu quả, mỗi người chúng ta đều có thể đóng góp vào việc giảm thiểu nguy cơ từ sét. Hãy nhớ rằng, sự cảnh giác và chuẩn bị kỹ lưỡng có thể là yếu tố quyết định giữa sự an toàn và nguy hiểm khi đối diện với cơn bão đi kèm với sét.
