Skip to content
Tụ chống sét là một linh kiện điện tử thiết yếu trong các hệ thống bảo vệ điện, giúp ngăn chặn những thiệt hại do các xung điện áp cao gây ra. Tuy nhiên nếu không phải người trong ngành có lẽ sẽ không thể hiểu rõ về sản phẩm này. Hãy cùng SET Toàn Cầu khám phá chi tiết trong bài viết bên dưới.
Giới thiệu về tụ chống sét
Tụ chống sét hay còn gọi là Varistor hoặc Metal Oxide Varistor (MOV), là một linh kiện điện tử chuyên dụng giúp bảo vệ các thiết bị điện trước các xung điện áp cao đột ngột. Được ứng dụng rộng rãi trong hệ thống điện dân dụng và công nghiệp, tụ đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa hư hỏng cho các thiết bị như nồi cơm điện, tivi, hoặc hệ thống điện nhà ở khi có hiện tượng sét đánh hoặc điện áp tăng đột biến.
Nhiệm vụ chính của Varistor:
- Bảo vệ mạch điện: Hấp thụ và làm giảm xung điện áp trước khi nó tác động đến thiết bị.
- Ngăn chặn sự cố quá áp: Đảm bảo an toàn khi xảy ra sự cố như cắm nhầm nguồn hoặc sét lan truyền.
- Tăng tuổi thọ thiết bị: Giảm áp lực điện áp đột ngột, giúp thiết bị hoạt động ổn định hơn.
Cấu tạo tụ chống sét
Tụ chống sét có thiết kế nhỏ gọn nhưng mang lại hiệu quả bảo vệ cao. Cấu tạo của nó bao gồm:
- Thân tụ: được làm từ 2 loại vật liệu chính:
- Varistor oxit kim loại (MOV): Là thành phần chính, được làm từ hạt oxit kẽm (ZnO) chiếm 90% và 10% còn lại là các oxit kim loại khác (như coban, bitmut, manga). Loại tụ này phổ biến hơn do có tính ổn định và hiệu suất cao.
- Varistor silicon carbide (SiC): Sử dụng vật liệu silicon carbide, phù hợp cho các ứng dụng năng lượng cao nhưng ít phổ biến hơn do hạn chế về tính ổn định.
- Tấm kim loại dẫn điện: Được ép vào hai bên của thân tụ, đóng vai trò dẫn dòng điện khi xảy ra xung áp.
- Chân dẫn: Nối từ hai tấm kim loại ra ngoài để kết nối với mạch điện.
- Cầu chì bảo vệ: Được sử dụng kèm theo varistor, cầu chì sẽ tự động đứt khi có xung áp cao để bảo vệ mạch.
- Vỏ bảo vệ: Làm bằng vật liệu cách điện và chịu nhiệt để bảo vệ linh kiện khỏi môi trường bên ngoài.
Nguyên lý hoạt động tụ chống sét
Nguyên lý hoạt động của tụ chống sét dựa vào khả năng thay đổi điện trở theo điện áp. Khi mạch điện hoạt động ở mức điện áp bình thường, varistor có trở kháng rất lớn, gần như cách điện hoàn toàn. Tuy nhiên, khi xảy ra xung điện áp cao, varistor sẽ giảm trở kháng xuống mức rất thấp, cho phép dòng điện đi qua nó thay vì qua các thiết bị cần bảo vệ. Lúc này, cầu chì kết nối với varistor sẽ tự động đứt, ngắt mạch và bảo vệ thiết bị khỏi xung điện. Sau khi sự cố được khắc phục, người dùng chỉ cần thay mới cầu chì và varistor để khôi phục mạch điện.
>>>>> Xem thêm: Vật tư chống sét
Ứng dụng của tụ chống sét
Tụ chống sét đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ các thiết bị điện và mạch khỏi các tác động của xung điện áp cao. Vì thế mà nó được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực:
- Hệ thống điện dân dụng: Bảo vệ tivi, máy giặt, tủ lạnh, điều hòa khỏi sét đánh lan truyền hoặc tăng áp bất ngờ.
- Thiết bị gia dụng: Tích hợp trong nồi cơm điện, lò vi sóng để chống cắm nhầm hoặc quá áp.
- Hệ thống công nghiệp: Bảo vệ máy móc sản xuất và thiết bị tự động hóa khỏi xung điện.
- Năng lượng tái tạo: Dùng trong hệ thống năng lượng mặt trời, gió để bảo vệ bộ biến tần và các thiết bị điện tử.
- Viễn thông và CNTT: Bảo vệ modem, router, và trung tâm dữ liệu khỏi gián đoạn do xung điện áp.
- Giao thông và tín hiệu: Đảm bảo ổn định cho đèn giao thông, thiết bị đường sắt.
- Y tế: Bảo vệ thiết bị nhạy cảm như máy MRI, máy X-quang trong bệnh viện.
Một số lưu ý khi dùng tụ chống sét
Một vài điều cần quan tâm khi sử dụng tụ chống sét:
- Chọn đúng thông số kỹ thuật: Đảm bảo sử dụng loại tụ có giá trị điện áp cao hơn một chút so với điện áp nguồn nuôi thiết bị để đạt hiệu quả bảo vệ tốt nhất.
- Kiểm tra định kỳ: Tụ chống sét có thể bị hỏng sau các lần chịu xung điện áp cao. Do đó, cần kiểm tra và thay thế khi cần thiết.
- Sử dụng cùng cầu chì: Lắp cầu chì cùng tụ để đảm bảo mạch được ngắt kịp thời khi xảy ra sự cố.
- Bảo quản và lắp đặt đúng cách: Đặt tụ ở nơi khô ráo, tránh môi trường ẩm ướt và bụi bẩn để tăng tuổi thọ.
>>>>> Xem thêm: Hệ thống chống sét
Giải đáp các thắc mắc về tụ chống sét
Tụ chống sét có tuổi thọ bao lâu?
Tuổi thọ của tụ phụ thuộc vào số lần chịu xung điện áp cao. Trong môi trường ổn định, tụ có thể hoạt động tốt trong nhiều năm. Tuy nhiên nếu liên tục chịu xung điện lớn, tuổi thọ sẽ giảm nhanh chóng.
Làm sao để biết tụ đã hỏng?
Bạn có thể áp dụng 2 cách sau đây:
- Kiểm tra bằng mắt thường: Nếu tụ bị nứt, cháy hoặc biến dạng, tức là đã hỏng.
- Dùng đồng hồ đo điện trở: Nếu điện trở giữa hai chân tụ là rất thấp hoặc bằng không, tụ đã hỏng.
Giá thành của tụ chống sét như thế nào?
Giá sản phẩm dao động từ vài chục nghìn đến vài trăm nghìn đồng tùy thuộc vào loại và thông số kỹ thuật. Các loại dùng cho công nghiệp hoặc điện áp cao sẽ có giá cao hơn.
Cách kiểm tra tụ chống sét
- Dùng đồng hồ vạn năng: Đặt ở chế độ đo điện trở, đo giữa hai chân của tụ. Nếu giá trị điện trở bất thường (quá thấp hoặc quá cao), tụ cần được thay thế.
- Kiểm tra dòng điện ngắn mạch: Kết nối tụ vào mạch thử để xác định khả năng bảo vệ của tụ.
Cách đọc thông số trên tụ chống sét
- Giá trị điện áp: Thường ghi trên tụ, ví dụ: “250V” nghĩa là tụ chịu được điện áp tối đa 250V.
- Ký hiệu và loại tụ: MOV hoặc SiC để phân biệt loại tụ.
- Dòng điện xung tối đa: Thông số cho biết khả năng chịu đựng xung điện lớn nhất.
>>>>> Có thể quan tâm: Cột thu lôi chống sét
Trên đây là những chia sẻ của SET Toàn Cầu về tụ chống sét. Hy vọng những thông tin này sẽ giúp quý khách hiểu rõ hơn và lựa chọn được sản phẩm phù hợp.
Công ty TNHH thương mại và xây lắp SET Toàn Cầu
Địa chỉ: Số 2 ngõ 22 thôn Thượng , xã Cự Khê , H. Thanh Oai, Hà Nội
Hotline: 0972 299 666 – 0978 101 070
Email: settoancau@gmail.com
VPGD: Đ. Kim Giang/29 ngõ 292, Đại Kim, Hoàng Mai, Hà Nội
